Bibliotheca Rosenthaliana

De collectie bevat materiaal zowel van de wereldwijde organisatie, als van de Nederlandse en de Amsterdamse afdeling van Agudat Yisrael. Het doel van deze organisatie was de verspreiding van de orthodox-joodse levensstijl, onder andere door middel van het opzetten van joods onderwijs, het ondersteunen van orthodox-joodse groeperingen en het houden van congressen en bijeenkomsten. De collectie bevat gedrukte stukken, zoals kranten(knipsels), conferentiebescheiden, verslagen van bijeenkomsten en uitnodigingen, en handschriftelijk materiaal, zoals correspondentie en aantekeningen.

The collection includes material from Agudat Yisrael, a worldwide organisation that aimed to disseminate the Orthodox Jewish way of life. It did so by establishing Jewish schools, supporting other Orthodox Jewish groups and organising conferences and meetings. The collection contains printed papers, including newspapers and cuttings, conference documents, reports from meetings and invitations. The handwritten material consists of correspondence and notes.

Het archief bevat de correspondentie die vanaf 1880 door de conservatoren van de Bibliotheca Rosenthaliana is gevoerd, alsmede het redactiearchief van het tijdschrift Studia Rosenthaliana. Door de toename van digitale correspondentie en door universitaire reorganisaties groeit het papieren archief inmiddels nog slechts in beperkte mate.

The archive contains the correspondence carried out by the curators of the Bibliotheca Rosenthaliana since 1880 and also the editorial archive of the magazine Studia Rosenthaliana. The increase in digital correspondence, coupled with the reorganisations that have taken place within the university itself, mean that further growth of the paper archive is limited.

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de verzameling joodse boeken van de Bijzondere Collecties. De basis voor de bibliotheek werd gelegd door Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hannover 1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6.000 banden. In de jaren na zijn dood hebben zijn erven tevergeefs getracht de collectie te verkopen. Uiteindelijk heeft de familie de bibliotheek in 1880 aan de gemeente Amsterdam geschonken. Tot de Eerste Wereldoorlog werd de uitbreiding van de bibliotheek gefinancierd uit fondsen die door de familie ter beschikking werden gesteld; daarna nam de Universiteitsbibliotheek de kosten op zich. Eenmaal in Amsterdam ontwikkelde de collectie zich van een Duitse Verlichtingsbibliotheek tot een algemene bibliotheek over de joodse geschiedenis en cultuur, met werken in alle talen waarvan joden zich in de loop der eeuwen hebben bediend. De bibliotheek omvat inmiddels ongeveer 100.000 werken. In de loop van de 130 jaar die de bibliotheek zich in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevindt, is de geschiedenis van het Nederlandse Jodendom het belangrijkste zwaartepunt geworden.

The Bibliotheca Rosenthaliana houses the Special Collections Department's Jewish book collection. The basis of the library was formed by the collection of Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794 - Hanover 1868), which amounted to 6,000 volumes at the time of his death. In the years following his death, his heirs tried – unsuccessfully – to sell the collection. The family finally bequeathed the library to the City of Amsterdam in 1880. Up until the First World War, the library was expanded on the basis of funds made available by the family; after this time the University bore the costs itself. From being a library of German enlightenment, once it arrived in Amsterdam the Rosenthaliana developed into a general library of Jewish history and culture, with works in every language used by Jews throughout the centuries. By now the library contains around 100,000 works. In the 130 years that the library has been in Amsterdam, its main focus has become the history of Dutch Jewry.

De collectie uit Moskou gerecupereerde boeken is een samenstelling van boeken die gedurende de Tweede Wereldoorlog vanuit Nederland werden geplunderd. De boeken werden in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s naar een opslag in Ratibor gebracht. Na de oorlog werden de boeken als oorlogsbuit meegenomen door de Sovjets, waarna de boeken in respectievelijk Minsk en Moskou verbleven. In 1992 werden de boeken vanuit Moskou gerecupereerd naar Nederland. De collectie is een allerhande verzameling van romans, dichtbundels en historische werken uit voornamelijk 1900-1940. Het belang van deze collectie ligt in de historische reis die deze boeken hebben meegemaakt.

The collection of books recovered from Moscow consists of a combination of books that were looted from the Netherlands during WWII. Towards the end of the war, the Nazis had taken them to a storage facility in Racibórz; after the war they were seized by the Soviets as war trophy, to be stored in respectively Minsk and Moscow. The books were returned to the Netherlands from Moscow in 1992. The collection consists of a mix of novels, poetry volumes and historical works mainly from 1900-1940. The significance of this collection lies in the historical journey of these books.

De collectie joodse verenigingen is door de Bibliotheca Rosenthaliana verzameld. Het bevat materiaal van 220 joodse verenigingen, commissies en instellingen op het gebied van liefdadigheid, gezondheidszorg, religieuze en culturele activiteiten, onderwijs en maatschappelijke belangen van voor de Tweede Wereldoorlog. Van elke vereniging of instelling zijn er een of meer stukken verzameld. Het merendeel van deze stukken bestaat uit door de organisaties verspreid drukwerk.

The Jewish Associations collection in the Bibliotheca Rosenthaliana contains material from various associations from before the Second World War. In all, it has material from 220 Jewish associations, committees and institutions in the fields of charity, health care, religious and cultural activities, education and social concerns. The collection contains one or more papers for each association or institution. The majority of the papers consist of printed material distributed by the various organisations.

De archivalia van stichting Le-Ezrath Ha-Jeled zijn waarschijnlijk ontvangen door I.L. Seeligmann als bestuurslid van de stichting. Seeligmann was in deze periode ook conservator van de Bibliotheca Rosenthaliana. De stichting had in de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot doel joodse weeskinderen onder te brengen bij joodse pleeggezinnen. Omdat de daadwerkelijke toewijzing door de overheid aan de Voogdijcommissie voor Oorlogspleegkinderen was opgedragen, had Le-Ezrath Ha-Jeled vooral een adviserende rol.

The archivalia of the Le-Ezrath Ha-Jeled Foundation were probably received by I.L. Seeligmann as a member of the Foundation's board. At that time, Seeligmann was also curator of the Bibliotheca Rosenthaliana. In the years after the Second World War, the Foundation had set itself the goal of placing Jewish orphans in Jewish foster families. Because the government had assigned the actual task of allocating children to the Guardian Commission for War Foster Children, Le-Ezrath Ha-Jeled had primarily an advisory role.

De Bibliotheca Rosenthaliana herbergt de joodse verzamelingen van de Bijzondere Collecties. De basis voor de Bibliotheca Rosenthaliana werd gelegd door Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794-Hannover 1868), die bij zijn dood een collectie naliet van zo'n 6000 banden. In 1880 werd de bibliotheek door de familie geschonken aan de Gemeente Amsterdam. Als onderdeel van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam ontwikkelde de collectie zich van een Duitse Verlichtingsbibliotheek tot een algemene bibliotheek over de joodse geschiedenis en cultuur, met werken in alle talen waarvan joden zich in de loop der eeuwen hebben bediend. Een belangrijk zwaartepunt en verzamelgebied van de collectie is de cultuurgeschiedenis van de joden in Nederland. De collectie Responsa-Moreh-examens geeft nader inzicht in de religieuze geschiedenis van het Nederlandse jodendom vanuit het perspectief van het rabbinaat als het religieuze establishment en is door de conservatoren van de Bibliotheca Rosenthaliana in de loop der jaren verzameld. Bij Koninklijk besluit No. 1 van 15 januari 1819 werd het Rabbinaal College van Examinatoren opgericht dat alle rabbinale examens van zowel de Sefardische als de Asjkenazische gemeentes in Nederland beheerde. Het Rabbinaal College bracht verslag uit aan de Hoofdcommissie tot de zaken der Israëlieten. Na 1870 werden de examens afzonderlijk beheerd door Colleges van de Sefardische en de Asjkenazische gemeentes op dezelfde manier als voor 1870. De rabbinale examens omvatten de vragen die door het College zijn opgesteld en de antwoorden gegeven door de examenkandidaat. Dit responsa-deel van het rabbinale examen is het belangrijkste onderdeel voor het behalen van de rabbinale titel van moreh.

The Bibliotheca Rosenthaliana accommodates the Jewish collections of the Special Collections department. The foundation for the Bibliotheca Rosenthaliana was laid by Leeser Rosenthal (Nasielsk 1794-Hannover 1868), who left a collection of some 6,000 volumes to his heirs. The library was donated by the family to the city of Amsterdam in 1880. As part of the University Library of Amsterdam, the collection evolved from a German Haskalah (Jewish Enlightenment) library into a general library on Jewish history and culture, containing works in all the languages employed by Jews throughout the centuries. A major focus and collecting area is the cultural history of the Jews in the Netherlands. The collection of Responsa Moreh examinations (questions put to rabbinical candidates) throws light on the religious history of the Dutch Jewish communities from the perspective of the rabbinate as their chief religious establishment. They were collected by the curators of the Bibliotheca Rosenthaliana in the course of the years. The Rabbinaal College van Examinatoren (Rabbinical College of Examiners), which was responsible for all rabbinical examinations regarding both the Sephardi and Ashkenazi communities in the Netherlands, was established by Royal Decree No. 1 on 15 January 1819. The Rabbinical College reported to the Hoofdcommissie tot de zaken der Israëlieten (Supreme Committee for Jewish Affairs). After 1870 the examinations were delegated to the Colleges of the Sephardi and Ashkenazi communities, to proceed in the same way as before that date. The rabbinical examinations comprise the questions formulated by the College and the answers provided by the rabbinical candidate. The Responsa part of the rabbinical examination is decisive for obtaining the rabbinical qualification of moreh.

De collectie bevat materiaal van vele verschillende zionistische verenigingen van voor de Tweede Wereldoorlog. In de collectie zijn onder andere voorlichtingsmateriaal, uitnodigingen voor vergaderingen, nota's, almanakken en zegelboekjes opgenomen.

The Zionist Associations collection compiled by the Bibliotheca Rosenthaliana, contains material from many different Zionist associations from before the Second World War. The collection includes informational materials, invitations to meetings, accounts, almanacs and stamp booklets.